در هر طرح توسعه و سازندگی، از هر نوع که باشد، سخن از فضای فیزیکی زمین در میان خواهد بود و از مقدماتیترین اقدامات اولیه، تعیین ابعاد، مساحت و جایگاه آن زمین است. از گروههای تخصصی ویژه سازندگی، نقشهبرداران در خط مقدم اند. این نقشه برداری ها چه با روش های صد در صد زمینی و چه با عکس های هوایی و تبدیل آن به نقشه های رقومی انجام میگیرد. در این روند بیتردید امر مالکیت قبلی و بعدی زمین و تقسیمات قبلی و بعدی آن و اطلاعات اراضی و املاک مقوله ای بسیار مهم است که بحث کاداستر را به بحث روز دنیای امروزه تبدیل کرده است.
کاداستر ثبت جامع از املاک و مستغلات یا اموال غیرمنقول و حدود ملک و اراضی دولتی و خصوصی جهت تضمین حقوق افراد و دارایی میباشد. نقشه کاداستر نقشهای است که اطلاعات دقیقی در مورد املاک در یک منطقه خاص ارائه میدهد که در نهایت تمام اطلاعات اراضی و نقشهها به صورت یک دیتابیس در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ذخیره میشود و مرجع اصلی در اختلافات و دعاوی بین مالکان زمین میشود.
به نظر میرسد داشتن یک نظام کاداستر دقیق و البته تاکید میکنم، به روز، میتواند چند اثر مهم در حفظ حقوق مالکانه اشخاص و دولت و جلوگیری از بیقانونیها و سواستفادههایی باشد که در این زمینه بعضا شاهد هستیم.
- بهسازی شهرها و همه بهسازی ها مستلزم تخریبهایی است. محلات قدیمی و کهنه نمونه آن است. کدام برهان قاطع میتواند از فراهم بودن نقشههای کاداستر، مسائل تملک و محدودههای گذشته، موجود، حال و آینده را مشخص کند؟
- جنگ تحمیلی و دوران دفاع مقدس هشت ساله و سازندگیهای متعاقب آن، اهمیت وجود نقشههای کاداستر را بیشتر به اثبات رساند که خود مسئلهای بسیار مهم است.
- دعاوی و اختلافات ملکی، حجم قابل توجهی از وقت دادگاهها و قوه قضاییه را می گیرد. وجود یک کاداستر جامع شهری و غیر شهری میتواند در سبک کردن این بار سنگین، نقش مهمی ایفا کند.
- در حوادث غیرمترقبه و بلایای طبیعی فراهم بودن یک کاداستر از منطقه در بازسازیها و رعایت حقوق افراد، مشکل گشایی میکند، ضمنا در برنامههای بازسازی ابزاری نیرومند است.
- نقشههای کاداستر فقط مختص استفاده حقوقی نیست بلکه کشورهای صنعتی در تمام امور از جمله عمرانی، سیاسی، اقتصادی و غیره از این نقشهها بهرهبرداری میکنند. در هر کشوری که کاداستر جامع و دقیق از شهری و غیرشهری در اختیار داشته باشد، در برنامهریزیهای خود، چه در سطح کوچک و چه در سطح کلان موفقتر است.
در قوانین ایران، در قانون ثبت مصوب 1310 و اصلاحیه سال 1351 و در ماده 156 آن قانون نقش و اهمیت قوانین و مقررات مرتبط با کاداستر را تأکید میکند که به طور جدی در قانون پنجم توسعه مصوب سال 1359 (ماده 211) به آن پرداخته شده است و قوه قضاییه در راستای اجرای این ماده و با تصویب آییننامه حدود و وظایف و تشکیلات تهیه نقشه املاک بهصورت کاداستر و مقررات اجرایی آن موضوع تبصره ۳ ماده ۱۵۶ قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۱۵دی ۱۳۷۹ اقدام به مدیریت کاداستر و تاسیس اداره کل کاداستر کشور در سازمان ثبت اسناد و املاک کرده است که فتح بابی بر شروع استانداردسازی نقشههای املاک در ایران شده است.
میتوان مدعی شد که در حال حاضر یکی از معیارهای ارزیابی میزان توسعهیافتگی یک کشور نظم حقوقی حاکم بر اراضی است. تهیه نقشه کاداستر در ایران به دلیل بالا بودن قیمت اراضی و املاک و بافت قدیمی بسیار مشکل است و نیاز به دقت لازم از جمله نقشههای 500/1 دارد.
شرکت فام زیر ساخت با دو دهه تجربه توانسته است گامی موثر در زمینه کاداستر زراعی در بیش از سی روستا و شهر در سراسر کشور بردارد.